Suriname voelt de laatste jaren steeds meer de nadelige effecten van klimaatverandering, zoals overstromingen in stad, district en binnenland, rukwinden, hittegolven en zware regens in de droge seizoenen en hele droge perioden in de regentijd.
De komende jaren zullen deze effecten steeds meer toenemen. Daarom is het belangrijk om de samenleving te informeren; over wat de impact hiervan zal zijn op ons dagelijkse leven en wat burgers zelf kunnen doen om deze effecten te beperken.
Suriname staat voor diverse uitdagingen als het gaat om de aanpak van klimaatverandering die uiteenlopende groepen raakt. Zoals de landbouwers die hun oogstplanningen moeten aanpassen aan de hand van veranderende meteorologische seizoenen. Maar ook de inheemse en de marrongemeenschappen in het binnenland wier gronden vaker onder water lopen omdat rivieren buiten hun oevers treden.
Daarnaast worden mannen, vrouwen en kinderen op individueel of gezinsniveau geraakt. Door gesprekken met hen te voeren en hun ervaringen vast te leggen, wordt een goed beeld verkregen hoe zij met de ingrijpend veranderende situatie omgaan en wat ze daarbij ervaren en ondergaan.
De overheid en klimaatverandering
Volgens het rapport van The Intergovernmental Panel on Climate Change is de gemiddelde temperatuur op aarde tussen 1880 en 2012 met 0,85 graden Celsius gestegen. Dat is de bevestiging dat het klimaat ook in Suriname toeneemt. De Commissie Klimaatverandering van de Nationale Assemblee (DNA) is in het leven geroepen om namens het parlement de vinger aan de regeringspols te houden ten aanzien van de ontwikkelingen rond klimaatverandering.
De afdeling Klimaatverandering van het ministerie van Ruimtelijke Ordening en Milieu is belast met het richting geven aan het klimaatbeleid in Suriname. Hiervoor zijn enkele documenten opgesteld, namelijk: het Nationaal Adaptatieplan (NAP), de Nationally Appropiate Mitigation Action (NAMA), de Nationally Determined Contributions (NDC’s), het National REDD+ Strategie, het Safeguard Information System (SIS) en het Forest Reference Emission Level-rapport (FREL).
Bij de REDD+ Strategie, het SIS en FREL gaat het om randvoorwaarden waaraan Suriname moet voldoen voor onderhandelingen over klimaatfinanciering voor duurzaam beheer van onze bossen. Met de goedkeuring van het NAP en de NDC’s 2020 introduceert Suriname een systematischere aanpak bij zowel mitigatie (tegengaan of beperken van klimaatverandering) als adaptatie (aanpassen aan klimaatverandering).
Mitigatie en adaptatie maken het mogelijk menselijke veerkracht te versterken ten aanzien van klimaatverandering, de koolstofvoorraad (CO2-opslag) in stand te houden en de CO2-uitstoot te verminderen.
Deze twee benaderingen dragen ook bij aan het duurzaam ontwikkelen van de Surinaamse economie en beperken van de kosten van klimaatveranderingeffecten. Het NAP markeert een belangrijke stap voorwaarts in de richting van het opbouwen van veerkracht, het verbeteren van risicobeheer en het aanpassen aan klimaateffecten.
Waar het ministerie van ROM verantwoordelijk is voor uitzetten van maatregelen om klimaatverandering in Suriname aan te pakken, zijn (de) andere ministeries belast met de uitvoering hiervan. Bijvoorbeeld het ministerie van Openbare Werken (voor onderhoud van afvoersystemen en rioleringen) en het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij (voor de aanpak van klimaatveranderingeffecten in de landbouw).
Het proces voor het maken van milieuwetgeving werd begin van het jaar 2000 opgestart door het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (NIMOS). Er is een rechtsvergelijkend onderzoek uitgevoerd naar de reikwijdte en werking van milieuwetten in de regio en ook daarbuiten, waaronder Europa, Afrika en Amerika.
De Nationale Milieu Autoriteit en het NIMOS vormen samen de Nationale Milieu Structuur in Suriname. Met deze structuur wordt nagestreefd bepalingen in de Milieu Raamwet op een afgemeten en doeltreffende manier door te voeren en toe te passen.
Het Nationaal Coördinatie Centrum voor Rampenbeheersing (NCCR) is een door de Surinaamse staat ingestelde organisatie. Bij rampsituaties is de rol van het NCCR coördineren van de verschillende (hulp)diensten zoals politie, brandweer, het leger, ngo’s en andere partijen. Zo kan kan op doelgerichte en georganiseerde wijze hulp worden geboden binnen getroffen gebieden. Voorbeelden van natuurlijke rampen zijn overstromingen, rukwinden en windhozen.
Het Algemeen Bureau voor de Statistiek (ABS) verzamelt informatie van de verschillende stakeholders en vervat deze in publicaties van milieustatistieken. Het gaat om uiteenlopende aspecten met betrekking tot het milieu. De nieuwste publicatie verscheen in december 2022.
Volgens Donovan Bogor van office Director Environmental Planning & Information Management van het NIMOS, loopt Suriname na Jamaica en Trinidad voorop in de Caricom als het gaat om gegevensverzameling. Dit blijkt ook uit de tweejaarlijkse publicatie van milieustatistieken door het ABS. Momenteel wordt hard gewerkt aan het opstellen van de Derde Nationale Communicatie, NC3. Deze moet in 2023 ingediend worden bij het secretariaat van het Klimaatverdrag.
Wetten en verdragen
In 2020 werd de Milieu Raamwet aangenomen. Deze kaderwet zal moeten zorgen voor beter afvalmanagement, verantwoorde goudwinning, duurzame houtkap en verminderde uitlaatgassen van motoren. Momenteel wordt de Milieu Raamwet aangepast omdat er bij de afkondiging ervan nog geen ministerie van Ruimtelijke Ordening en Milieu was. Er moeten daarom nieuwe bepalingen worden toegevoegd aan de wet.
Onderzoek naar klimaatverandering
Studenten van de Anton de Kom Universiteit van Suriname, leerstoel Milieu en het Polytechnic College Suriname doen de laatste jaren steeds meer onderzoek naar lokale klimaatverandering. De onderzoeken en meer informatie zijn te vinden bij de bibliotheek van de Anton de Kom Universiteit van Suriname.
Projecten klimaatverandering door ngo’s
In Suriname worden verschillende projecten over klimaatverandering ook uitgevoerd door non-gouvernementele organisaties. Hierbij een lijst van enkele ngo’s en de projecten die ze uitvoeren in het licht van klimaatverandering.
Een klimaatveranderingkenner bij uitstek in Suriname is professor Sieuwnath Naipal. Hij legt zich al jaren toe op verschaffen van informatie over klimaatverandering en beplanten van de kust met mangrovebossen. Voor Naipal is het belangrijk dat de kust wordt beschermd met een natuurlijke dijk en dat onderstreept hij met het Mangrove Project Suriname.
Uitdagingen en kansen voor Suriname
Een van de grootste uitdagingen van Suriname zit hem in het uitvoeringsvermogen om gedegen onderzoek te doen en projecten te schrijven om zo, onder meer, ‘klimaatfinanciering’ binnen te halen. Door de economische situatie heeft Suriname geen extra geld om te besteden voor de aanpak van klimaatverandering.
Aan de andere kant heeft Suriname heel veel bos dat ingezet kan worden voor mitigatie van koolstofdioxide in de atmosfeer. Maar de goudwinning en de illegale houtkap bedreigen het intact houden van de bossen. Controle en handhaving gaan moeizaam omdat er onvoldoende boswachters zijn om het vele werk uit te voeren. Ngo’s moeten ook aan strenge eisen voldoen om projecten te kunnen indienen bij het Green Climate Fund.
Awareness en bundeling
Om de Surinaamse samenleving bewust(er) te maken van de effecten van klimaatverandering is samenwerking belangrijk. Gegevens en informatie die de verschillende organisaties inwinnen door onderzoeken en rapporten, kunnen het beste gedeeld worden zodat daarop voortgeborduurd kan worden. Daarnaast moeten er verschillende strategieën worden ontwikkeld om de uiteenlopende groepen in de samenleving te bereiken met informatie over klimaatverandering.
De aanpak van klimaatverandering kan gezien worden als een race tegen de klok. Een race waar we elk individu voor nodig hebben. We moeten als samenleving goed geïnformeerd zijn over wat de negatieve effecten van klimaatverandering op ons leven zijn. Ook over hoe wij een bijdrage kunnen leveren bij het verminderen hiervan en dat we sámen moeten werken aan de aanpak.
Verder moeten veroorzakers van de versnelling van klimaatverandering verantwoordelijk worden gehouden en ter verantwoording geroepen. Tot slot moeten burgers aandringen op duurzame acties vanuit de overheid, waardoor de aanpak van klimaatveranderingeffecten succesvol zal zijn voor op de lange termijn.
Dat doen we niet voor alleen onszelf, maar ook voor de generaties die na ons komen. Dit is overeenkomstig het dertiende ‘Duurzame Ontwikkelingsdoel’, dat is gericht op het tegemoetkomen van de noden van ontwikkelingslanden en opvangen van de gevolgen van klimaatgerelateerde rampen. Doe allen mee aan deze broodnodige klimaatveranderingestafette!
Voer je een project uit over klimaatverandering en wil je het graag meer bekendheid geven via een van onze kanalen of vanuit een andere invalshoek laten belichten, maak contact met ons.